نام‌شناسی

ژاپنی‌ها به کشور خود، نیهون (にほん (Nihon می‌گویند. نیهون از دو واژهٔ NICHI (که به صورت هی Hi نیز تلفظ می‌شود) و HON تشکیل شده‌است. NICHI یا Hi به معنای خورشید و روز است و HON یعنی ریشه و آغاز. از آنجا که ژاپن در شرقی‌ترین نقطه قاره کهن و کشور چین قرار داشته تصور می‌شده که اولین سرزمینی است که خورشید در آن طلوع می‌کند. بر این اساس با نام سرزمین آفتاب یا سرزمین آفتاب تابان مشهور شده‌است. در زبان ژاپنی این نام نیپّون (にっぽん) نیز تلفظ می‌شود.

جغرافیای طبیعی

نقشه توپوگرافی از کشور ژاپن

کشور ژاپن در شرق آسیا قرار دارد و به وسیله دریایی با همین نام از ساحل شرقی قاره آسیا جدا شده‌است. روسیه، چین و جمهوری کره نزدیکترین کشورها به ژاپن هستند. مجمع الجزایر ژاپن از چیزی بیش از ۶۸۰۰ جزیره تشکیل شده‌است. بیشتر این جزایر بسیار کوچکند و تنها ۳۴۰ جزیره بیش از یک کیلومتر مربع وسعت دارند. ۹۸٪ مساحت ژاپن از چهار جزیره به نام‌های هوکایدو، هونشو، شیکوکو و کیوشو تشکیل شده‌است. یوکوهاما و کوبه از مهمترین بنادر ژاپن هستند. 

از نظر زمین شناسی مجمع الجزایر ژاپن حاصل برخورد تدریجی صفحات تشکیل دهنده پوسته زمین، فعالیت‌های آتشفشانی و تغییرات حاصل از خطوط ساحلی اقیانوسی است. ۶۸% مساحت کشور ژاپن کوهستانی است. کوه‌های ژاپن از زیباترین جاذبه‌های طبیعی آن به شمار می‌روند. بلندترین قله کوهستانی ژاپن «فوجی» نام دارد که ارتفاع آن به ۳۷۷۶ متر می‌رسد. یک دهم کل آتشفشانهای جهان در ژاپن قرار دارند و به همین دلیل از زلزله خیزترین مناطق جهان به شمار می‌آید. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود دارای ۱۰ رودخانه بزرگ و ۱۲ دریاچه است. کشور ژاپن به لحاظ منابع طبیعی، مواد معدنی و ثروت‌های زمینی و زیرزمینی از فقیرترین کشورهای جهان به‌شمار می‌آید.

وسعت ژاپن

قله کوهستانی فوجی

کشور ژاپن به نسبت وسعتش از تراکم جمعیت بسیار بالایی برخوردار است، مساحت آن برابر است با ۰/۳ درصد کل مساحت دنیا که به صورت مجموعه‌ای از جزایر در جهت شمال شرقی ـ جنوب غربی بین ۳۵ تا۴۵ درجه عرض شمالی گسترده شده و به شکل یک کمان در میان اقیانوس کبیر و دریای ژاپن محصور مانده‌است.

وسعت ژاپن تقریباً به اندازه مساحت فنلاند (۳۳۸۰۰۰ کیلومتر مربع) و یا پاراگوئه (۴۰۶۰۰۰ کیلومتر مربع) است. در مقام مقایسه به طور تقریبی کشور ژاپن یک بیستم آمریکا، یک نهم هندوستان، یک و نیم برابر بریتانیا و چیزی کمتر از یک چهارم ایران است.

آب و هوا

برگ‌های پاییزی(momiji)در کونگوبوـجی، کوهستان کوبه ـثبت شده در میراث جهانی یونسکو

مجمع الجزایر ژاپن بر روی محور تقریبی شمال ـ جنوب تا ۳۰۰۰ کیلومتر امتداد یافته‌است و به دلیل گستردگی طولی بسیار زیاد از تنوع آب و هوایی بسیار زیادی نیز برخوردار است. با وجود اینکه تمامی کشور معتدل است، شمال آن زمستان‌های سرد و طولانی و پربرف دارد، در حالی که جنوب آن تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های معتدلی دارد. میزان بارندگی در ژاپن بطور متوسط سالیانه ۱۸۰۰ میلیمتر می‌باشد. ژاپن کاملاً در آب محصور شده‌است: وجود اقیانوس سبب شده‌است که در رژیم غذایی و اقتصاد مردم ژاپن ماهی نقش مهمی داشته باشد(بیشترین سرانه مصرف ماهی در جهان). از این رو ژاپن دارای مقام اول دنیا در زمینه شیلات است. با این حال به دلیل اینکه محصولات دریایی مهمترین ماده غذایی مردم ژاپن را تشکیل می‌دهد، از این لحاظ نیز کشور با کمبود و مشکل روبرو است. به طوری که اکنون شیلات و مواد غذایی بعد از نفت خام دومین اقلام وارداتی ژاپن را تشکیل می‌دهند. رشته کوه‌های آتشفشانی ژاپن اغلب دارای چشمه‌های آب گرم طبیعی هستند. این کشور در تابستان و پاییز اغلب شاهد گردبادهای عظیم و توفان‌های شدید گرمسیری است. به دلیل مجاورت با اقیانوس زلزله‌های شدید زیرآبی می‌توانند در آنجاامواج عظیم و جذر و مدی ویرانگر به نام سونامی ایجاد کنند.

پوشش گیاهی و جانوری

در ژاپن بین ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ گونه گیاهی وجود دارد. در فرهنگ ژاپنی برخی گیاهان دارای معانی نمادینی هستند. به عنوان مثال شکوفه‌های گیلاس یا «ساکورا» نمایانگر زیبایی کوتاه مدت و درخت کاج یا ماتسو نماد عمر طولانی است. در غذاهای ژاپنی نه تنها از میوه‌ها و حبوبات بلکه حتی از برخی از گلها و برگها نیز استفاده می‌شود. تاثیر زیبایی گیاهان در هنر گل‌آرایی به سبک ژاپنی که ایکه‌بانا نامیده می‌شود و نیز در نقاشی، بافندگی، سفالگری و ظروف و وسایلی که با لاک مخصوص رنگ آمیزی می‌شوند دیده می‌شود. ژاپنی‌ها از گیاهان در داروسازی، رنگرزی منسوجات، ساخت کاغذ و ابزار نیز استفاده می‌کنند.

ژاپن دارای حیات وحشی بسیار منحصر به فرد است و برخی از گونه‌های دارکوب، قرقاول، سنجاقک، خرچنگ، کوسه ماهی، حلزون، سمندر و پستانداران دریایی ژاپن در هیچ جای دیگری یافت نمی‌شوند. با وجود این همه تنوع و گوناگونی، تنها ۱۱۸ نوع پستاندار وحشی زمینی در ژاپن زندگی می‌کنند که بیشتر آنها جوندگان کوچکند. حیواناتی مثل خرس، گوزن، گراز، سنجاب‌های پرنده، خفاش، میمون و نوعی راکون به نام سگ راکون از جمله گونه‌های حیات وحش ژاپن هستند.

جمعیت ژاپن بر اساس برآورد انجام شده توسط اداره آمار این کشور در سال ۲۰۱۱ در حدود ۱۲۷٬۷۹۷ نفر تخمین زده شده‌است، که ۱/۸۳٪ از جمعیت جهان را شامل می‌شود. از نظر نسبت جمعیتی از این رقم ۶۲٬۲۱۸ نفر آنان را مردان و ۶۵٬۵۷۹ نفر از آنان را زنان تشکیل داده‌اند. تراکم جمعیت در این کشور ۳۴۲ نفر و شاخص امید به زندگی در مردان ۷۲/۶۴ ودر زنان ۸۶/۳۹ می‌باشد. میزان مرگ و میر در اطفال ۳/۷ در هر هزار تولد می‌باشد. نرخ رشد جمعیت در کشور ژاپن در حدود ۰/۰۳− درصد بوده‌است.

براساس آمار ترکیب نژادی مردم ژاپن بدین شرح است:

-۹۸/۵ درصد ژاپنی‌ها

-۵/۰ درصد را کره‌ای‌ها

-۴/۰ درصد را چینی‌ها

-۷/۰ از بقیه ملل

بر اساس آخرین سرشماری‌ها ۲۳٪ جمعیت ژاپن را افراد ۶۵ سال و بالاتر تشکیل می‌دهند که این امر موجب شده ژاپن پیرترین ساختار جمعیتی جهان را داشته باشد.

زبان

زبان مردم ژاپن «ژاپنی» است. و با زبان چینی کاملا متفاوت است. زبان ژاپنی برخلاف بسیاری از زبان‌های زنده دنیا که از شاخه زبان‌های هند و اروپایی می‌باشند، جزو این گروه محسوب نمی‌شود. این زبان اگرچه بسیاری لغات را از زبان چینی گرفته‌است، ولی با این وجود با زبان چینی هم از یک ریشه نیست. زبان ژاپنی، زبانی است مستقل و تنها زبان کره‌ای را می‌توان با آن از یک ریشه دانست. زبان این کشور جزو یکی از مشکل ترین زبان‌های دنیا برای خارجیان به‌شمار می‌آید.

تاریخ معاصر

در اواخر قرن نوزدهم ، امپراتور مِيجي آخرين شوگون [لقب موروثي ديكتاتورهاي نظامي ژاپن كه از 1192 تا 1867 به رغم وجود امپراتور عملاً بر آن كشور حكومت مي كردند – م.] را سرنگون كرد و قدرت را به تخت سلطنت بازگرداند . ميجي رسوم غربي و اقتصادي به شيوه‌ي متداول در غرب را تشويق كرد ، چنان كه در آغاز قرن بيستم ژاپن به سرعت صنعتي مي شد و در آستانه‌ي تبديل به قدرتي جهاني بود . ژاپنيها ، در زمان مرگ امپراتور ميجي در 1912 ، امپراتوري سلطه جويي را برقرار كرده بودند . ژاپن چين را شكست داده (1894 تا 1895) و پورت آرتور و تايوان را تصرف كرده بود و با غلبه بر روسيه در زمين و دريا (1904 تا 1905) اروپا را شگفت زده كرد . در 1901 ، تا اندازه اي به اين دليل كه در مقام قدرت جهاني بزرگي پذيرفته شود در 1914 بر ضد آلمان وارد جنگ جهاني اول شد . با اين حال ، ژاپن به غير از چند جزيره‌ي متعلق به آلمان در اقيانوس آرام ، چيز زيادي به دست نياورد و با سرخوردگي دريافت كه قدرتهاي بزرگ ظاهراً با اين كشور به صورت هم طراز رفتار نمي كنند .ظهور نظامي گري وفروپاشي تجارت جهاني در دهه 1930 منجر به ديكتاتوري وشروع مرحله اي از گسترش جنگ طلبانه ژاپن گشت . در1931 ، ارتش ژاپن سرزمين منچوري چين را تسخير كرد ، ودر 1941 هواپيما هاي ژاپن به پرل هابر در هاوايي يورش بردند ، و ايالات متحده امريكا را داخل جنگ جهاني دوم كردند.توسعه سريع نظامي ژاپن در سرتاسرشمال شرق آسيا واقيانوس آرام متوقف شد و براي ژاپن نبرد با شكستي فاجعه آميز ووحشت جنگ اتمي به پايان رسيد. در سپتامبر 1945، امپراتور هيروهيتو (سلطنت از1926 تا1989)تسليم شد.آيين شينتوـ كه با ملي گرايي خنگ طلبانه همسان شده بود ـ به صورت دين رسمي كنار گذاشته شد ، ودر1946 امپراتور الو هيت خود را انكار كرد. اشغال كشور از سوي متفقين (1945 تا1952)هم سياست را دموكراتيك كرد وهم احياي شگفت انگيز اقتصادي را بر اساس سياست فعال صادرات آغاز ساخت.اقتصاد كشور ازافزايش عمده‌ي قيمت نفت در 1973 و1979 تكان خورد ، ولي با اين حال ژاپن پيشرفت خودرا حفظ كرد ودر عرصه ي تكنولوژي پيشتاز شد.در1988 ژاپن با پيشي گرفتن ازامريكا بزرگ ترين كمك رسان اقتصادي در جهان گشت.عرصه‌‌‌ ي سياست ژاپن تحت سلطه ي ليبرال دموكراتهاست ، كه به رغم روسواييهاي مالي از 1955قدرت را در دست دارند.

دفاع

كل نيروهاي مسلح :‌246.000 (1991). خدمت سربازي :‌ ندارد .

آموزش

ميزان با سوادي : تقريباً 100% . سنين تحصيل اجباري :‌6 تا 15سال. تعداد دانشگاه :‌79 دانشگاه دولتي (شامل دانشگاه آزاد) به علاوه‌ي 29 دانشگاه خصوصي .

اقتصاد

ژاپنيها ، به رغم وضع عموماً پر ازدحام زندگي در شهر ها ، از سطح زندگي بالايي بهره مند هستند . اين كشور با وجود كمبود منابع طبيعي دومين اقتصاد بزرگ صنعتي جهان را دارد . صنايع ژاپن به مواد خام وارداتي شديداً وابسته است – حدود 90% انرژي لازم كشور از خارج تأمين مي شود و نفت به تنهايي بيشترين كالاي وارداتي است . به همين دليل براي اكتشاف نفت در درياها ، به ويژه در تنگه‌ي كره علاقه‌ي فراواني هست . موفقيت اقتصادي ژاپن بر اساس صنايع توليدي است ، كه – با ساختمان سازي – نزديك به يك سوم نيروي كار را در بر مي گيرد . ژاپن بزرگ ترين سازنده‌ي وسايل نقليه‌ي موتوري در جهان است و يكي از توليد كننده هاي عمده‌ي كشتي , فولاد, الياف مصنوعي , مواد شيميايي , سيمان , كالاهاي الكتريكي و لوازم الكتريكي و لوازم الكترونيكي است . پيشرفتهاي سريع در پژوهش و تكنولوژي ژاپني به اقتصاد متكي بر صادرات و رو به رشد كمك كرده است . بخش هاي بانكداري و مالي همگام با بخش توليدي رونق يافته و توكيو يكي از مراكز اصلي بورس و بازرگاني جهان است . بخش كشاورزي كاربَر است . هر چند ژاپن در توليد برنج خودكفاست ، كشاورزي در اولويت قرار ندارد و 30% از نياز غذايي – به ويژه غلات و علوفه – مي بايد وارد گردد خوراك سنتي ژاپن عمدتاً دريايي است و ماهيگيري هم براي صادرات و هم براي مصرف داخلي صنعت بزرگي است .

حکومت

امپراتور رهبر كشور است ولي قدرت اجرايي ندارد . 252 عضو مجلس مشاوران –يكي از مجالس دايت (پالمان) – براي شش سال با رأي تمامي افراد بالغ انتخاب مي گردند . نيمي از مشاوران هر سه سال بازنشسته مي شوند . نظام تعيين تعداد نمايندگان به نسبت جمعيت هر منطقه براي انخاب 100 تن از مشاوران استفاده مي گردد. 512 عضو مجلس نمايندگان براي چهار سال با رأي تمامي افراد بالغ انتخاب مي شوند . دايت شخصي را به نخست وزيري بر مي گزيند كه از پشتيباني اكثريت در مجلس نمايندگان برخوردار است . نخست وزير نيز وزراي كابينه را انتصاب مي كند كه به دايت پاسخگو هستند .  احزاب عمده‌ سياسي عبارتند از :‌ • حزب ليبرال دموكرات • حزب سوسياليست • كومِي تو (حزب دولت مطهر ) • حزب كمونيست • حزب سوسياليست دموكراتيك • فدراسيون سوسيال دموكرات امپراتور :‌ امپراتور هِئي هِسي – در خارج از ژاپن معروف است به امپراتور آكيهيتو (كه پس از مرگ پدر در 7 ژانويه‌ي 1988 جانشين وي شد).

عضویت: سازمان ملل متحد ، گروه هفت ، سازمان همكاري اقتصادي و توسعه .

مردم ژاپن

میانگین سنی مردم ژاپن 5/43 سال است. در عین حال رشد جمعیت آن منفی است. در نتیجه پیش‌بینی می‌شود اگر اوضاع به همین روال پیش رود جمعیت ژاپن در آینده‌ای نه چندان دور مسن خواهد بود. امید به زندگی در این کشور 02/82سال است.

98/5درصد مردم این کشور را ژاپنی‌ها، 5/0 درصد را کرهای‌ها، 4/0درصد را چینی‌ها و 7/0را بقیه ملیت‌ها تشکیل می‌دهند. بودایی‌ها و شینتوها 84 درصد مردم این کشور را تشکیل می‌دهند و بقیه ادیان و مذاهب جمعیتی در حدود 16 درصد این کشور را در بر می‌گیرند.

در ژاپن رسوم و سنن بسیار مهم هستند و به آسانی تغییر نمی‌کنند. به همین دلیل زنان برای ورود به دنیای کار و نیز کسب حقوق مساوی دوران سختی را پشت سر گذاشته‌اند.

در ژاپن سیاستمداران زن نادرند و تنها پنج درصد کرسی‌های قانون‌گذاری در دست زنان است. حدود 40 درصد زنان ژاپنی بیرون از خانه کار می‌کنند و اغلب آنها تکنیسین، فروشنده یا کارگران رده پایین هستند.

حدود ۳۰ درصد از زنان ژاپنی تحصیلات دانشگاهی دارند که از این میان اغلب آنها کسانی هستند که دوره دو ساله علوم مذهبی را گذرانده‌اند.

ارتباطات در ژاپن

از نظر ارتباطی ژاپن جزو کشورهای پیشرفته به شما می‌رود. در ژاپن 55میلیون و 155  هزار خط تلفن ثابت وجود دارد و 101 میلیون و 70هزار خط تلفن همراه.[آشنایی با سازمان رادیو و تلویزیون ملی ژاپن (NHK)]

بر اساس آمارهای سال 1999 میلادی 211 ایستگاه تلویزیونی در این کشور وجود دارد.

در سال 2007 میلادی میزبانان اینترنتی در این کشور رقمی در حدود 33میلیون و 333 هزار را تشکیل دادند و تعداد کاربران اینترنت در ژاپن 87میلیون و 54 هزار نفر بود.

ژاپن در یک نگاه

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: